Pers
Theaterkrant- recensie over de voorstelling Rozige Maanvissen
Ramaer, Joost. (3-12-2024) Zeldzaam energiek verbeeld rouwproces. Theaterkrant, www.theaterkrant.nl
‘(…)maar zelf is hij geen acteur, en hij draagt zijn eigen gedichten voor, die ook nog gaan over werkelijkheid die ooit tastbaar was, de vrouw met wie hij samenleefde: Die ambiguïteit geeft Rozige maanvissen als live performance een spannende tinteling.’
‘Jansma doet denken aan zo’n meeslepend prediker, door zijn krachtige voordracht, met door een rollende r geciseleerde articulatie, en de kloeke taal van zijn poëzie. Rozige maanvissen gaat over de dood, maar de tekst, en Jansma’s dictie, barsten van het leven. Zelden heb ik iemand zo energiek zien rouwen – ook dat maakt deze voorstelling bijzonder.’
‘Je komt sowieso helemaal doorwarmd en verkwikt deze voorstelling uit, dankbaar dat deze supervitale, poëtische verwerking van het onvermijdelijk verlies van een liefste met je is gedeeld.’
Klik hier voor de volledige recensie.
Leeuwarder Courant- recensie over theatervoorstelling Morphosis
Post, Elisabeth. (7-210-2024) Morphosis: een lesje tolerantie. Leeuwarder Courant, pag. 22
‘De theatermonoloog is geschreven door Sytse Jansma – de dichter won dit jaar de C. Buddingh’-prijs voor zijn bundel Rozige maanvissen. De schrijver liet zich inspireren door de verhalen van vijftig Friese lhbtqia+-personen, teksten van Oscar Wilde en het boek Fluwelen Woede van Alan Downs. Zijn theater debuut mag er zijn. Jansma schetst in poëtische zinnen de innerlijke strijd waarmee Hidde worstelt. Een waterval aan woorden, dan weer liefelijk, dan weer keihard en confronterend.’
Klik hier voor de volledige recensie.
Friesch Dagblad – recensie over theatervoorstelling Morphosis
Wouda, Wiggele. (7-210-2024) Schotten van schaamte, spiegels van spijt. Friesch Dagblad pag. 7
‘Poëtisch, muzikaal, en reflectief geduldig met het volledige mandaag van wat theater zoal kan betekenen..’
Klik hier voor de volledige recensie.
Radio 4 ‘Opium’ (AvroTros) – Interview over Rozige maanvissen
25 juli 2024, Annemieke Bosman in gesprek met Sytse Jansma, dichter en beeldend kunstenaar.
Beluister hier het fragment.
Trouw – recensie door Janita Monna over Rozige maanvissen
Monna, Janita. (15-06-2024) Ik schik je tot een foto. Trouw (Tijdgeest), pag. 60/61
‘Jansma’s intieme scenes, in zachte woorden “zachter dan dit kan ik niet” – laten de lezer heel dichtbij komen, tot op haar huid haast. (…) Er hangt een serene rust in de spreektalige en beeldende gedichten vol nieuwvormingen.’
Klik hier voor de volledige recensie.
Awater – recensie door Hettie Marzak over Rozige maanvissen
Marzak, Hettie (juni 2024) Nieuwe taal voor oeroud verdriet. Awater, pag. 43
‘De gedichten zijn hartstochtelijk en intiem en maken duidelijk hoe erg het is om iemand te moeten verliezen, zonder dat de dichter zich verliest in sentimentaliteit.’
Klik hier voor de volledie recensie.
Rozige maanvissen: Winst C. Buddingh’-prijs 2024
Nieuwsberichten in de media:
– Poetry International
– NRC
Lage Landen – recensie door Lisa Rooijackers over Rozige maanvissen
Rooijackers, Lisa (20-05-2024) Niets verdwijnt: poëzie over afscheid en dood van Sytse Jansma, Christophe Batens, Mischa Andriessen en Kira Wuck. Lage landen, lagelanden.com
“Jansma is in staat om elk deel van de schepping waar de verloren geliefde in schuilt te doen zingen en tintelen, zelfs onder de grond tussen de pieren swingt het.”
Klik hier voor de volledige recensie.
Poëziekrant – recensie door Hans Puper over Rozige maanvissen
Puper, Hans (18-05-2024) Taal doet leven. Poëziekrant, pag ?
“In ‘lichaam I’ beschrijft hij in een reeks van twaalf octaven op ontroerende wijze haar coma, dood, crematie, het uitstrooien van haar as en, als dat allemaal achter de rug is, het onherroepelijke gemis.”
Klik hier voor de volledige recensie. Of hier.
Meander Magazine – recensie door Marc Bruynseraede over Rozige maanvissen
‘Bruynseraede, Marc (15-04-2024) Zwijgzame vleesverslindende sierlijkheid van de taal. Meander Magazine, meandermagazine.nl
‘Om maar te zeggen dat deze dichter, met emotionele intelligentie en een scherp observatievermogen, bedreven is in de omgang met de taal en deze met maturiteit naar zijn hand kan zetten. Zij lijkt o, zo simpel, maar dat is slechts schijn. Zijn uitdrukking is bijwijlen fataal en scherp als een Japans zwaard. Een houw ervan overleef je niet.’
Klik hier voor de volledige recensie.
Maatschappij der Nederlandse Letterkunde – recensie door Mario Molegraaf over Rozige maanvissen
‘Molegraaf, Mario (10-04-2024) Poëzie van nu: Rozige maanvissn. MDNL, mdnl.nl
‘Die intense toon, de zintuigen in hoogste staat van paraatheid. Jansma wilde alles uit deze periode vasthouden en daarom hield hij een dagboek bij.’
Klik hier voor de volledige recensie.
Friesland Post – interview Henk van der Veer over Rozige maanvissen
‘Veer, Henk van der (29-02-2024) Sytse Jansma, twatalich dichter út Harns. FP, pag. 73
‘In de hiernamaalsvariaties wil de dichter zich beelden schenken van waar hij (en de lezer nu ook!) nog troost uit kan halen. Ontnuchterend mooi, maar tegelijkertijd de poëtische neerslag in de alledaagse dingen die Sytse vastlegt, is het gedicht alledaagse dingen. (…)’
Klik hier voor de volledige versie.
Friesland Post – recensie Herman Broers over Rozige maanvissen
Broers, Herman (01-02-2024) Rauwe rouwtroost in dichtvorm. FP, pag. 18
‘Jansma is dichter genoeg om juist dát in mooie taal te vangen. Zijn stijl maakt de emotie begrijpelijker. De wanhoop over het verlies – vooral het gemis van de vanzelfsprekendheid die er niet meer is – het komt flink binnen.’
Klik hier voor de volledige versie.
Leeuwarder Courant – recensie Elmar Kuiper over Rozige maanvissen
Kuiper, Elmar (29-01-2024) Zingende taal die een zelfstandig leven leidt. LC, pag. 22
‘In lichaam I doet Jansma aangrijpend verslag van het moment dat hij haar heeft moeten laten gaan. Je voelt je deelgenoot als lezer. De taal is zacht en prachtig van toon.’
(…)
‘Rozige maanvissen is een overtuigend en sterk debuut. Jansma schreef met een pioniersgeest en een groot, warm hart over zijn vriendin: (…)’
Klik hier voor de volledige versie.
Leeuwarder Courant – interview met Kirsten van Santen over Rozige maanvissen
‘Santen van, Kirsten (20-01-2024) Poëtisch verslag van een rouwproces. LC, pag. 48-49
‘Het is een ontroerende en warme zoektocht, een waarin hij nieuwe werkelijkheden beschrijft, waarin hij zo intens naar zijn gemis kijkt, dat hij beter gaat zien.’
(…)
Jansma jongleert met taal, hij vindt nieuwe woorden, varieert in vertelstem, maakt rondcirkelende bewegingen langs natuur, kunst, erotiek en religie, en hij speelt listig met compositie en stijlmiddelen.
Klik hier voor het artikel.
Radio 1 ‘Wat blijft’ (Human) – Interview over Rozige maanvissen
Rense, Lara Billie (07-01-2024) radioporgramma ‘Wat blijft’ (minuut 6- 25)
De Moanne – interview met Jaap Krol over literatuurproject ‘Sprekende Stenen’Krol, Jaap (30-10-2022) Stiennen fersette. De Moanne – nr5, 2022, pag. 52-55
‘Literatuer is gjin terapy, mar it kin wol hieljend wurkje. Dat sintúchlike en werkenbere, dat giet oer de fearkrêft fan minsken. Hoe hast dysels derút helle? Dat is wêr’t dit projekt yn de kearn oer giet.’
Klik hier voor het artikel.
NRC – interview met Tatiana Pratley over o.a. ‘It gelok fan Fryslân’
Lems, Marijn (24-02-2021) Theater zit in Friesland in de haarvaten van de samenleving. NRC, https://www.nrc.nl/nieuws/2021/02/24/theater-zit-in-friesland-in-de-haarvaten-van-de-samenleving-a4033035
Een ander goed voorbeeld is het project It gelok fan Fryslân, dat vorig jaar in korte tijd werd opgezet. Tryater vroeg aan de inwoners van Friesland wat hen gelukkig maakt, en liet de antwoorden door dichter en beeldend kunstenaar Sytse Jansma tot een groot gedicht bewerken. Vervolgens werd per dorp waar de voorstelling te bezoeken was een unieke route gecreëerd, die de toeschouwers aflegden terwijl ze via koptelefoon naar de tekst luisteren.
Klik hier voor het artikel.
De Moanne – recensie ‘It gelok fan Fryslân’
Weerd de, Marit (2-09-2020) Op zoek naar geluk. De Moanne, https://www.demoanne.nl/op-zoek-naar-geluk-in-hartverwarmende-belevingstocht-tryater/
Ondertussen klinkt nog steeds het gedicht. De teksten zijn verzameld door Jansma, aangevuld met eigen observaties. De geluksmomenten zijn zeer divers, ze variëren van diepzinnig tot: ‘Als er een nieuw seizoen op Netflix komt’. Indruk maken ook de meer intieme teksten zoals: ‘Dat ze mij haar beppe noemde, terwijl ik dat niet ben’ en: ‘Toen mijn relatie na al die jaren eindelijk voorbij was’. De teksten worden op een vernuftige wijze afgewisseld, zowel qua intonatie als inhoud. Het feit dat dit over échte gevoelens van echte mensen gaat, maakt dat je als luisteraar constant geboeid blijft.
Klik hier voor het artikel.
Leeuwarder Courant – recensie ‘It gelok fan Fryslân’
Post, Elisabeth (31-08-2020) Bezinning langs een geel koord Leeuwarder Courant, pag. 23
Een bijzondere ervaring om op deze druilerige zondagmiddag in het rustige Marsum de werkelijkheid op een andere manier te ervaren. Een dorp als decor van vredige, in zichzelf gekeerde wandelaars. Het lijkt een soort bezinningstocht langs het gele koord; de kleur van geluk. Luisteren naar wat anderen gelukkig maakt en misschien te ontdekken wat je er zelf van vindt.
Klik hier voor het artikel.
Friesch Dagblad – recensie ‘It gelok fan Fryslân’
Wouda, Wiggele (31-08-2020) Gelukstour in het ritme van de herinnering Friesch Dagblad, pag. 11
Met het gedicht van Jansma via een audio-app op je koptelefoon word je door het dorp geleid aan de hand van een geel touw. Gedurende een wandeltocht van een uur krijg je allerlei wetenswaardigheden te horen over Marsum die in VVV-folder niet zouden misstaan. Vooraal in het begin. Maar naarmate je verder gaat, wordt er steeds meer een beroep gedaan op je sensitiviteit van het waarnemen.
Klik hier voor het artikel.
Theaterkrant – recensie ‘It gelok fan Fryslân’
Kooi van der, Sara (30-08-2020) Fries geluk in een pittoresk dorpje. Theaterkrant, https://www.theaterkrant.nl/recensie/it-gelok-fan-fryslan/tryater/
Wie niet vloeiend Fries spreekt, zal zich hierdoor wellicht een beetje ongemakkelijk voelen, want schrijver Sytse Jansma bedient zich van sappig, sensueel en meeslepend maar ook enigszins onalledaags Fries. Laat het over je heen stromen.
Klik hier voor het volledige verslag.
—————————————————————
Omrop Fryslân – interview over animatiefilm ‘Woesj’ door Karen Bies
Bies, Karen (08-11-2018) Noordelijk Filmfestival 2018. NFF18. Leeuwarden: Omrop Fryslân.
De Fryske dichter en byldtaalkeunstner Sytse Jansma is op it festival mei syn koarte animaasjefilm Woesj!. It is in bysûnder projekt mei it printeboek Wapper, skoallen en Tresoar. Bern fan it spesjaal ûnderwiis hawwe papieren fûgels makke en dy binne troch Sytse brûkt yn syn animaasje. Sytse is te gast yn ús programma en we litte de film Woesj! sjen.
Klik hier voor de uitzending.
—————————————————————
Omrop Fryslân – reportage over tentoonstelling ‘poëziemachines’ door Karen Bies
Bies, Karen (24-01-2018) Poëziemachines in Tresoar voor LF2018. Hjoed. Leeuwarden: Omrop Fryslân.
Fjouwer metershege masines draaie stadich en sûnder lûd yn de stúdzjeseal fan Tresoar yn Ljouwert. Op de masines draaie banen fan likernôch in meter breed mei dêrop in ferskaat oan tekst en byld.
Klik hier voor de uitzending.
—————————————————————
Friesch Dagblad – recensie over ‘dagen ferwaaie’ door Arjan Hut
Hut, Arjan (13-12-2017) Tiid lit dy achter as oansketten wyld. Friesch Dagblad, pag 34
Dagen ferwaaie stiet yn in skift dat ‘Seascapes’ hjit, seegesichten. Jansma swingt gauris as in akrobaat troch de taal. By syn foardrachten klinke rigels als koarte films wylst hy himsels begeliedt op in akkordeon.
Klik hier voor het artikel.
—————————————————————
De Moanne – recensie door Paul van Dijk
Dijk, Paul van (28-09-2016) Iedereen wil wapperen! De Moanne, www.demoanne.nl/elkenien-wol-wapperje/
Reeder heeft samen met dichter Sytse Jansma aan de tekst gewerkt. De tekst loopt en swingt. Er is veel aandacht gegeven aan klank, alliteratie en zo nu en dan is er ook eindrijm.
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie
—————————————————————
Friesch Dagblad – recensie door Sigrid Kingma
Kingma, Sigrid (15-09-2016) Understeboppen fan it fûgeltsje Wapper. Friesch Dagblad, pag. 13
It oars wêzen as oaren is in wichtich tema dat op basissoallen in soad brûkt wurdt. Dit boek lient him goed foar it oansnijen fan sa’n tema. It kin net oars as dat bern fan it boek hielendal ûndersteboppe binne.
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie
—————————————————————
Konsenylje – recensie door Klaas van der Hoek
Hoek,
Klaas van der (21-04-2016) Fersen as nêstflechters. Konsenylje, http://www.konsenylje.nl/?p=8085
Assosjearjendewei kreëarret Jansma in talige werklikheid dy’t parallel bestiet nêst de ús omjouwende, wêrfan’t er it bestean mei dekonstruktivistyske holleknikjes en hântútsjes, soms opsichtich, soms ferhoalen, erkent. Jansma is net iensettich; hy referearret likegoed oan it sliepsankje ‘Suze nane poppe’ as oan de film Bye Bye Kipling fan Nam June Paik, in fideokeunstner, krekt as Jansma sels. Visual artists binne yn as nomaden yn tinten teplak nammers manmachtich oanwêzich, mei as wichtichste Jansma sels: winliken is de bondel in surrealistyske fideofilm.
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie
—————————————————————
Frysk literêr tydskrift Ensafh – recensie door Geart Tigchelaar
Tigchelaar, Geart (dec.2015). Swervende gedichten. Ensafh nû. 6, pag. 37-40
Mei oare wurden binne wy as minsken yn it algemien en de gedichten yn it bysûnder – of soe it krekt oarsom wêze? – oeral op dizze wrâld teplak? De wrâld is lytser as ea en de grinzen wurde hieltiten dizeniger. Wy binne op ´e wrâld útfanhûs dêr’t ik mei bedoel dat it makliker as oait is oer de wrâld te swalkjen en dingen te ûntdekken, krekt as de gedichten fan Jansma. It is betiden krekt as wol Jansma ús der op útstjoere, oantrune om ris út jins eigen comfort zone te stappen.
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie.
—————————————————————
Fers2 – recensie door Friduwih Riemersma
Riemersma, Friduwih (1 nov 2015). In ferdigening fan dichtkeunst. Fers2, http://fers2.eu/besprek19-011115-fririemersma.html
Dat is wat as nomaden sjen lit: de oarsprong fan fan betsjuttingjaan is it by it sjen fan in nije wolk fuortendaliks oanwizen fan “lollytongen”, “blokken”, “wite smynk”! (s. 54, 52, 54) Sa wiist as nomaden hieltyd om him hinne, mei wurden, want dat is it ûnferbidlik foarstadium fan betsjutting.
Klik hier voor het artikel
—————————————————————
Leeuwarder Courant – 2015 jaaroverzicht
Dam, Eppie (18-12-2015). ‘Wat 2015 bijzonder maakte – Fryske poëzy’ Leeuwarder Courant, pag. 4 (Freed-bijlage)
Jansma sjeneart him nergens foar, en wêrom soe er ek mei syn útsprutsen idee oer dichtsjen. Neologismen, wurdopheapingen, klustere klanken, âlderwetse alliteraasjes – alles wurdt ynset mei sukses. Jongehûnepoëzy dy’t blaft stjin ´e moade.
Klik hier voor het artikel.
—————————————————————
De Moanne – recensie door Arjan Hut
Hut, Arjan (7-12-2015). “The sparkle of your china, the shine of your Japan”. De Moanne, http://www.demoanne.nl/the-sparkle-of-your-china-the-shine-of-your-japan/
Somtiden liket it as hat ien him in stik krante jûn en sein fan: skriuw in leafdesgedicht en brûk dêrby allinne wurden dy’t yn dit artikeltsje oer ‘korrupsje yn Botswana’ foarkomme. En hy rêdt him dermei!
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie.
—————————————————————
Friesch Dagblad – recensie door Abe de Vries
Vries, de Abe (17-10-2015). Dweilorkest spilet partituer fan strykkwartet. Friesch Dagblad, pag 23
Dat Jansma yn de Fryske poëzij wat nijs docht, betsjut net dat der yn dizze fersen gjin foargongers meiklinke soene. Al lêzendewei tinkt men wolris oan de poëzij fan Sjoerd Spanninga, R.R. van der Leest, Anne Feddema en Elmar Kuiper: oan it eksoatyske fan de earste, it klankboartlike fan de twadde, it ferwizen nei keunst fan de tredde en de foarmbehanneling fan de fjirde. It is yn de kombinaasje fan al dy eleminten dat it eigene fan Jansma syn poëzijopfetting skûlet.
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie.
—————————————————————
Leeuwarder Courant – recensie door Eppie Dam *****
Dam, Eppie (25-9-2015). It wetter skaaft as waffenbalades fan Wagner. Leeuwarder Courant, pag. 6 (Freed-bijlage)
Fiif skiften telt de bondel, en se steane allegear as in hûs, slepe tagelyk mei as krinkeljende streamfersnellings. Der soe in resinsje fol te skriuwen wêze mei oars net as klinkende rigels en útdaagjende bylden.
Klik hier voor het artikel. En hier voor de NL-versie.
—————————————————————
Leeuwarder Courant – interview door Sietse de Vries
Vries, Sietse de (18-09-2015). Genietsje fan wat taal te bieden hat. Leeuwarder Courant, pag. 8 (Freed-bijlage)
Yn de fersen tûmelje de wurden sa nuvere assojatyf en sa faak sûnder oanwiisber ferbân oer elkoar hinne dat se by wa’t him in foarstelling fan de dichter besiket te meitsjen bylden oproppe fan in fantasijrike, gaotyske geast dy’t meastentiids fier boppe it deistige libben fan de trochsneed boargerman sweeft. Yn wurlikheid is Sytse Jansma (1980) skoalmaster (…)
Klik hier en hier voor artikel
—————————————————————
Leeuwarder Courant – Kirsten van Santen over ‘typografisch guerillacollectief’
Santen, Kirsten van (25 april 2012) Typografisch guerillacollectief zet door. Leeuwarder Courant, pag. 9
Klik hier voor artikel.
—————————————————————
Leeuwarder Courant – Marscha van der Vlies over ‘Landscape Poetry’
Vlies, Marscha van der (5 maart 2012). Landscape Poetry: Friesland als leesplankje. Leeuwarder Courant, pag. 7
—————————————————————
Literair (internet)tijdschrift Ensafh – interview door Hedwig Terpstra
Terpstra, Hedwig (2010). Sytse Jansma: ‘Ik mei graach boartsje mei de wurklikheid.’, http://www.ensafh.nl/?p=12151
—————————————————————
Literair (internet)tijdschrift Ensafh – Wa wint de GJ-Priis 2009? (10)
Smink, J.Q., Groot, Edwin de (9 juni 2009). Wa wint de GJ-Priis 2009? (10). Geraadpleegd op november 2014, http://www.ensafh.nl/?p=2259
Sytse Jansma hat yn syn debútbondel op linige wize fan alles útprebearre, konstanten dêrby binne de boartlik-absurdistyske ynhâld en de klam op klank, assosaasje en ritme.
Klik hier voor de recensie.
—————————————————————
Literair (internet)tijdschrift Ensafh – Recensie door Rieuwert Krol over ‘wa’t tate seit moat ek whisky sizze’
Krol, Rieuwert. Lûden en bylden. mei 2009, http://www.ensafh.nl/?p=1703
Sytse Jansma hat oer it generaal dochs in nijsgjirrige toan en wol wat nijs dwaan mei de poëzij. Hy is in keunstner, dy’t de taal hantearret as de skilder de ferve of de gitarist de noaten.
—————————————————————
Leeuwarder Courant – Recensie door Harmen Wind over ‘wa’t tate seit moat ek whisky sizze’
Wind, Harmen. (13 maart 2009) Fersen as skippyballen. Leeuwarder Courant, pag. 9
Sytse Jansma kin byskreaun wurde yn de rige fan ‘multitalinten’, dichters dy’t oan taal net genôch ha, lykas Anne Feddema, Elmar Kuiper. Hy skriuwt en makket films.
Klik hier en hier voor artikel.
—————————————————————
NPS New Arrivals – Nominaties ronde vier NPS New Arrivals
Redactie NPS New Arrivals. Nominaties ronde vier NPS New Arrivals. Geraadpleegd op 25 september 2008, Redactie http://www.cinema.nl/english-nps-new-arrivals/artikelen/3760681/announcement-of-the-nominees-of-the-fourth-round-2008?menu=personal
The animation film ‘In Seemansferhaal’ by Sytse Jansma received the most online votes from the public.
—————————————————————
De Moanne – verslag Noordelijk Filmfestival door Sjoerd Meteren
Meteren, Sjoerd. (dec. 2008) Verslag Noordelijk Filmfestival. De Moanne nr 10, pag. 45/46
Een prominente rol speelde Sytse Jansma. Zijn animatiefilm In seemansferhaal heeft deallure van de eerste gitaarsolo’s van Britse groepen uit de jaren ’60.
Nog niet gehinderd door een gelikte techniek, maakt hij een overrompelend creatief gebruik van het ‘nieuwe medium’. Een juweeltje.